تأثیر نقش کامپیوتر بر نگرش به یادگیری الکترونیکی

اگرچه محیط های یادگیری الکترونیکی بسیار گسترده و روند استفاده از آموزش الکترونیکی به سرعت درحال افزایش است پژوهش های کمی در رابطه با نگرش به یادگیری الکترونیکی دانش آموزان صورت پذیرفته است.  این در حالی است که نگرش به یادگیری الکترونیکی نقشی کلیدی در موفقیت آمیز بودن این نوع آموزش دارد. در مقاله  حاضر میزان تأثیر استفاده از کامپیوتر بر نگرش به یادگیری الکترونیکی با نقش واسطه ای عواملی همچون نگرش و خودکارآمدی کامپیوتر و اینتر نت مطالعه شده ا ست.

پیشرفت سریع فن اّوری اطلاعات و تأثیر گذاری شگرف آن در حوزه های یادگیری و ترکیب آن با نظریه های تعلیم و تربیت، حوزهای جدید و میان  رشته ای به نام (یادگیری الکترونیکی) را پدید آورده است، حوزه ای که ضمن تقریب دیدگاه های دانشمندان علوم تربیتی با اندیشمندان فناوری اطلاعات و رایانه زمینه ی مناسبی را برای بهبود کیفیت محیط های آموزشی از طریق بهره برداری از مزایای فناوری و نیز تطبیق آن با ویژگیها و توانمندی های یادگیرنده پدیدآورده است. روند استفاده از یادگیری الکترونیکی به عنوان  ابزار یادگیری یا آموزشی به سرعت در حال گسترش است به طوری که در گزارش کنسرسیوم اسلون در سال2004 رشدی در حدود 20 درصد ارایه شده و در سالهای اخیر این تغییرات به گونه ای است که گفته می شود. یادگیری الکترونیکی در حال به وجود  آوردن یک انقلاب درحوزه یادگیری و آموزش می باشد. گریسون و اندرسون بر این نکته اذعان دارند که یادگیری الکترونیکی ناگزیر تمامی روش های  آموزش و یادگیری را در قرن بیست و یکم تغییر خواهد داد .

یادگیری الکترونیکی آموزش را دگرگون خواهد کرد و این دگرگونی غایت آموزش بوده و فراتر از ارایه مؤثر یا سرگرم  نمودن(که یکی از روشهای رویکرد سنتی بوده است) میباشد.  کسانی که به طور جدی خواهان بالا بردن سطح آموزش و یادگیری هستند نمیتوانند یادگیری الکترونیکی را نادیده بگیرند. آموزش الكترونیكی در ایران صنعتی نو پا در تكنولوژی آموزشی وآموزش از راه دور است، اما مراكز و مؤ سسات آموزشی به و یژه دانشگاه ها در تلاشند تا هر چه سریع تر الگویی منا سب با ساختار آموزشی و فرهنگی كشور در زمینه آموزش الكترونیكی ارا یه كنند.

علاوه بر مزیت هایی که آموزش الكترونیكی ماهیاتاً از آن برخوردار است، یكی از مهمترین دلایل ضرورت سازماندهی مراكز و مؤسسات آموزش الكترونیكی در ایران، تقاضای روزافزون آموزش به ویژه آموزش عالی
در كشور است که با توجه به محدودیت منابع و ظرفیت آموزشی در نظام آموزشی فعلی به یك موضوع خاص اجتماعی تبدیل شده است.كما اینکه برخي از آنها به پذیرش دانشجویان آموزش از راه دور اقدام كرده اند و توسعه مدارس مجازي و هوشمند در سالهای  اخیر در دستور كار مسئولین قرار گرفته است.
پر واضح است هزینه های هنگفت صرف شده برای سامانه های یادگیری الکترونیکی  به عنوان یک  فناوری برگشت پذیر نمی باشد، مگر اینکه دانشجویان در این سامانه ها به موفقیت دست یابند.اگرچه  آمارهای دقیقی از تعداد کسانیکه این دوره ها را ترک کرده اند و یا نتوانسته اند با موفقیت پشت سر بگذارند درکشورمان در دسترس نیست، اما در سطح جهانی آمار 16 درصد قابل تأمل است . نکات قابل توجه این است که چرا یادگیرندگان الکترونیکی این تجربه را ادامه نمیدهند؟

بدون شک گسترش مؤثر آموزشهای الكترونیكي در كشور بدون توجه به نگرش دانش آموزان به این فناوري موفقیت آمیز نخواهد بود.  به عبارت دیگر، برای موفقیت در این امر، تعیین عوامل مؤثر بر نگرش دانش آموزان به یادگیری الکترونیکی از اهمیت ویژهای برخوردار است زیرا که نگرش مثبت،باعث افزایش انگیزه و پذیرش بهتر مطالب می شود.
تاکنون پژوهش های بسیار کمی حتی در خارج از ایران همزمان عوامل موثر بر نگرش به یادگیری الکترونیکی را مدنظر قرار داده اند.  مفهوم نگرش که در دهه 1930 به عنوان اصطلاحی مهم در روانشناسی اجتماعی مطرح شد همچنان از موضوعات مهم و مورد توجه پژوهشگران است. روانشناسان اجتماعی به چند دلیل مطالعه نگرش ها را حائز اهمیت می دانند : نخست اینکه نگرش ها  اندیشه های ما را تحت تأثیر قرار می دهند، حتی اگر همیشه در رفتار آشکار ما منعکس نشوند.

دوم، روانشناسان اجتماعی براین باورند که واقعاً رفتار ما از نگرش ها تأثیر میپذیرند؛ احتمال وقوع چنین موضوعی وقتی که  نگرش ها  قوی، به خوبی مستقر و  دسترسی پذیر باشند بیشتر است. در حالت کلی میتوان گفت اگر دانش آموزان گرایش و دیدگاه  مثبتي درباره یادگیري الكترونیكي داشته باشند، آنگاه انگیزۀ بیشتري براي استفاده از آن خواهند  داشت . طرز نگرش كاربر به نحوه بكارگیري فناوري  اطلاعاتي از عوامل بسیار مؤثر محسوب مي شود؛ به عبارت دیگر، درك نگرش كاربران به یادگیري الكترونیكي ميتواند به ایجاد فضای یادگیري مناسبتری براي آموزش منجر شود.
نگرش به یادگیری الکترونیکی  عبارت است از اعتقاد یادگیرنده به مشارکت فعال در فعالیت های یادگیری الکترونیکی از طریق بکارگیری کامپیوتر. یادگیری الکترونیکی عمدتاً مبتنی بر استفاده از فناوری های کامپیوتری و بر اساس شبکه اینترنت به عنوان ابزارهای یاری رسان میباشد. آموزش دهندگان موضوعات را در پایگاه قرار میدهند و یادگیرندگان از طریق شبکه های کامپیوتری مشارکت میکنند.

زمانیکه یادگیرندگان از پیچیدگی ا ستفاده از کامپیوتر ها هراسی ندار ند نتایجی با رضایت بیشتر و نگر شی مؤثرتر در محیط یادگیری الکترونیکی به  دست خواهند آورد. چنان که پیکولی و دیگران ( 2001 ) نشان دادند اضطراب استفاده از کامپیوتر، رضایت از یادگیری را در یادگیری الکترونیکی به طور قابل ملاحظه ای تحت تاثیر قرار میدهد. کامپیوترها ابزارهایی در محیط های یادگیری الکترونیکی می باشند و ترس از بکارگیری کامپیوتر به طور حتم رضایت از یادگیری الکترونیکی را خدشه دار خواهد کرد.  اضطراب کامپیوتر  اشاره به ترس یا بیمی دارد که فرد هنگام استفاده از کامپیوتر یا زمانی که  احتمال استفاده از کامپیوتر وجود دارد احساس میکند. اضطراب کامپیوتر، پاسخی عاطفی است که با ترس هیجانی و پیامدهای  بالقوه منفی همراه می باشد. اضطراب کاربران، متفاوت از نگرشی است که نشان دهنده  اعتقادات و برداشتها از کامپیوتر است.
پژوهش ها نشان میدهد که بین اضطراب کامپیوتر و نگرش به کامپیوتر رابطه ای منفی وجود دارد. با توجه به آنکه استفاده از فناوری های کامپیوتری و اینترنت به صورت توأم در یادگیری الکترونیکی مطرح است میتوان چنین استنباط کرد که اضطراب از کامپیوتر بر نگرش به کامپیوتر و اینترنت از یک سو و از سوی دیگر بر خودکار آمدی استفاده از کامپیوتر و اینترنت تأثیر دارد.

خودکارآمدی کامپیوتر(CSE) نقش مهمی در پذیرش و استفاده از تکنولوژی های نوین اطلاعاتی دارد. خودکارآمدی کامپیوتر به ادراک فرد از تواناییش، در استفاده از کامپیوتر برای انجام یک تکلیف اطلاق میشود. این مفهوم  اشاره به آنچه که فرد در گذشته  انجام  می داده است ندارد بلکه اشاره به قضاوت فرد در مورد آنچه که می تواند در آینده بدست آورد می کند. به نظر میر سد که خودکارآمدی کامپیوتر  رابطه مثبتی با نگرش به یادگیری الکترونیکی دارد. از سوی دیگر، خودکار مدی اینترنت که یکی از موضوعات نسبتاً جدید در حوزه پژوهشی است، اشاره به اعتقاد فرد نسبت به قابلیتهایش در انجام و سازمان دهی امور مربوط به اینترنت دارد.
یادگیرندگانی که خودکارآمدی بالایی در اینترنت دارند شانس بیشتری در انجام موفقیت آمیز تکالیف مربوط به اینتر نت خواهند داشت . یادگیرندگانی که خودکارآمدی بالایی دارند اعتماد بالایی به اجرای فعالیت های  یادگیری الکترونیکی دارند و رضایت خود را ارتقا می دهند و از این طریق بر نگرش به یادگیری الکترونیکی تأثیر میگذارند.

همانگونه که گفته شد نگرش ها عاملی مهم در تعیین رفتار هستند و می توانند آن را پیش بینی کنند. نگرش مثبت به اینترنت یا کامپیوتر بر انتخاب فعالیت های کامپیوتری یا اینترنتی و درجه تلاش و ایستادگی در برابر تکالیف یادگیری تأثیر می گذارد. بنابراین به نظر میرسد در این پژوهش نگرش مثبت دانش آموزان باعث شده آنها انگیزه و علاقه کافی به یادگیری مطالب کامپیوتری و اینترنتی پیدا کنند و این مطلب به نوبه خود باعث افزایش خودکارآمدی آنها و ادراک مثبت آنها از تواناییها یشان شده است.
خودکارآ مدی بالا در کامپیوتر و اینتر نت مستقیماً بر نگرش به یادگیری الکترونیکی تأثیر می گذارد. بر اساس
نظریه شناختی – اجتماعی ،خودکارآمدی بالا باعث ایجاد باور های ادراک شده (سودمندی، سهولت و رضایت ادراک شده) می گردد و این باورهای ادراک شده است که می تواند به  شکل معناداری بر نگرش به یادگیری الکترونیکی تأثیر بگذارد. دانش آموزانی که خودکارآمدی بالایی دارند خود را بیشتر  در معرض ا ستفاده از کامپیوتر و اینترنت قرار میدهند. آنها با مهارتی که دارند با کم ترین هزینه بیشترین اطلاعات را به دست می آورند.
این اطلاعات برای آن ها تقویت کننده است و باعث می شود که دانش آموزان نگرش مثبتی به یادگیری الکترونیکی پیدا کنند.